23 Ekim 2011 günü Van’da gerçekleşen Deprem sonrasında Fakültemiz Hocalarımızın yapmış oldukları çalışmalara ait bilgiler aşağıda sunulmaktadır.
Kendilerine ve onların nezdinde tüm Türkiye’nin tek yürek olduğu, yaşanan acıların hepimizi derinden etkilediği bu vahim olay sırasında ve sonrasında yardımcı olabilmek için ellerinden geleni yapan / yapmaya çalışan herkese teşekkür ederiz.
YTÜ Mimarlık Fakültesi Dekanlığı
27 Ekim 2011 tarihinde YTÜ Araştırma Ekibi ile Van iline ulaştım. 27 Ekim-30 Ekim 2011 tarihleri arasında Van il merkezi, Ercis ilce merkezi, Van ve Ercis arasında kalan köylerde detaylı saha incelemesi, araştırma ve ölçümleri yaparak Yıldız Teknik Üniversitesi adına deprem inceleme araştırmalar yaptım ve bu çalışmalara dayalı teknik rapor hazırladım. Bu teknik raporda bölgenin sismo-teknik yapısı, geçmiş depremler, 23 Ekim 2011 depreminin sismik özellikleri, deprem nedeni ile zeminde meydana gelen hareketler, bölgedeki yapılaşma karakteristikleri, yapı malzemelerinin durumu, depremde çeşitli düzeylerde hasar gören betonarme yapıların incelenmesi, kırsalda bulunan ve depremden en fazla etkilenen köylerdeki hasar durumu, geleneksel tarzda inşaa edilmiş, yığma ve kerpiç yapıların deprem davranışları ve hasar durumları ile alt yapı ve su hatlarının hasar durumları ayrıntılı olarak incelenmiştir. Teknik rapor 4 Kasım 2011 tarihinde basın toplantısı ile duyurulmuş, basın yayın kuruluşlarının yoğun ilgisi ile karşılanmıştır. Bazı haber kanalları ve haber ajansları basın toplantısını canlı olarak yayınlamış, CNN Turk gibi kanallar ise bültenlerinde yer vermişlerdir. Ayrıca depremde can kaybı olan yapılarla ilgili yürütülecek olan hukuki sürecin sağlıklı ilerleyebilmesi için Erciş Cumhuriyet Savcılığına danışmanlık yapılmış, soruşturma için teknik yol haritası hazırlanmıştır. Yapılan çalışmaların amacı ülkemizde yaklaşık her 2 yılda bir olan yıkıcı depremlerde ortaya çıkan yapısal hasarlar ve nedenleri ortaya koyarak bu tarz hasarlar ve bunlara dayalı can kayıpları yaşamamak için alınması gereken önlemleri belirlemek, hem mimar ve inşaat mühendislerini, hem yöneticileri hem de halkımızı bilinçlendirerek farkındalık oluşturmak ve bir sonraki depremde benzer hasarları engellemektedir.
Yrd. Doç. Dr. Deniz GÜNEY
23 Ekim ve 9 Kasım 2011 tarihlerinde Van’da meydana gelen deprem sonrasında Valilik, Belediye, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası ve Mimarlar Odası ortak bir protokol oluşturur. Protokol sonrasında Mimarlar Odası, hasar tespit çalışmalarına gönüllü katılmak isteyen üyelerini belirlemek amacıyla bir duyuruda bulunur.
Ben de, 5-11 Aralık tarihindeki 2. dönemde gönüllü çalışma ekibine katılmak için başvuruda bulundum. 2 Aralık akşamı İstanbul’da Oda’nın Karaköy’deki binasında çalışmanın içeriğiyle ilgili öğretim görevlisi Ali Parsa tarafından verilen bir seminere katıldım. Seminer AFAD tarafından hazırlanan formların nasıl dolduracağı, mesleki açıdan nelere dikkat etmemiz gerektiği ve Van’a ait koşulların neler olduğuyla ilgiliydi.
5 Aralık sabahı Van’a uçtuk. MO havaalanından bizleri karşıladı ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nin bahçesinde hazırladıkları konteynerlere yerleştirdiler. Üniversitede bulunan kriz merkezinde aynı gün bizlere tekrar bir seminer verildi. Seminerin arkasından, birlikte çalışacağımız ekiplerle tanışma ve çalışma bölgeleriyle ilgili bilgiler paylaşıldı. Çalışma alanım ağırlıklı olarak kent merkezindeki Kazım Karabekir Caddesi üzerinde yer alan çarşı/ticaret bölgesiydi. Alanın hemen yakınında ikinci depremde yıkılan Bayram Oteli vardı. Alanda hasar tespit çalışmalarını Çevre ve Şehir Bakanlığı’nın Denizli’den gelen teknik elemanları Hüsamettin(İnşaat teknikeri) ve Güven(İnşaat Mühendisi) beyler ve gene aynı bakanlığın Manisa’dan gelen teknik elemanı Hasan Beyle birlikte sürdürdük. Alanda, gündüz yapıları mal sahipleri ya da kiracılarıyla birlikte gezerek hasar tespit formlarında istenen bilgileri doldurduk. Akşamları ise kriz merkezinde formları bilgisayarda excel formatında hazırladık. Çalışmamız istenen bölgeyi zamanında tamamlayarak, istenen düzende hazırladığımız dosyaları (fotoğraflarla birlikte) kriz merkezinde çalışmaları koordine eden AFAD’a, yapılan kontroller sonrasında teslim ettik.
Yrd. Doç. Dr. Yasemen SAY ÖZER
23 Ekim 2011 tarihinde Van Erciş’te gerçekleşen 7.1 büyüklüğünde ve 06 Kasım 2011 tarihinde Van Edremit’te gerçekleşen 5.6 büyüklüğünde depremler sonrasında Van Merkezinde yapılacak hasar çalışmalarına destek vermek amacıyla Van Valiliği ve TMMOB Mühendisler Odası ve TMMOB Mimarlar Odası arasında bir protokol imzalanmıştır. Bu protokol bağlamında TMMOB Mimarlar Odası’nın çağrısı üzerine bölgede hasar tespit çalışmalarına YTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nden Doç. Dr. Feride Önal, Yrd. Doç. Dr. Yasemen Say Özer, Yrd. Doç. Dr. Zafer Akdemir ve Yrd. Doç. Dr. Tolga Akbulut katılmışlardır.
Van ili merkezde yürütülen kesin hasar tespit çalışmaları Van Valiliğinin başkanlığında AKOM, Kamu Kurumları (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sİ, Meteoroloji), TMMOB Mimarlar Odası, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası’nın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Kesin hasar tespit çalışmaları için 2 mimar, 1 inşaat mühendisi veya 2 inşaat mühendisi, 1 mimardan olmak üzere 3’er kişilik gruplar oluşturulmuş ve yapılar 3’er kişilik bu ekipler tarafından incelenmiştir.
Bölgedeki hasar tespit çalışmalarına TMMOB Mimarlar Odası toplam 110 mimar üyesi ve 4 daimi personel ile 1’er haftalık 4 grup ile katılmıştır.
Kesin hasar tespit çalışmalarına katılan YTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü Öğretim üyeleri Doç. Dr. Feride Önal, Yrd. Doç. Dr. Yasemen Say Özer, Yrd. Doç. Dr. Zafer Akdemir ve Yrd. Doç. Dr. Tolga Akbulut, 05 Aralık 2011 – 11 Aralık 2011 tarihleri arasındaki 2. grupta yer almışlar ve ekip Van 100. Yıl Üniversitesi, Yeşilalan Bölgesi’nde kurulan konteyner bölgesinde konaklamıştır. Bir hafta boyunca tüm gün yürütülen çalışmalar “Alan Tespit Çalışmaları” ve “Resmi Belgelerin Hazırlanması” olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Sabah erken saatlerde tespit bölgesinde başlayan çalışmalarda gün boyunca yapılar tek tek içlerine girilerek incelenmiş, elde edilen veriler Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Afet Yönetim Merkezi’nde “Kesin Hasar Tespit Tutanakları”, “İcmal Listeleri” ve “Hasarsız – Az –Orta ve Yoğun Hasarlı Yapı Listeleri” olmak üzere resmi belgeler halinde düzenlenerek ilgililere teslim edilmiştir.
Van Valiliği’nin başkanlığında Van İli Merkezde yürütülen kesin hasar tespit çalışmalarına fakültemiz öğretim üyeleri mesleki bilgi ve deneyimlerini yansıtarak önemli ölçüde katkıda bulunmuşlardır.
Yrd. Doç. Dr. Tolga AKBULUT
23 Ekim I. Van Depremi
GEA Arama Kurtarma Grubu üyesi olarak gerçekleştirilen arama kurtarma ve insani yardım çalışmaları: 23 Ekim 2011 Pazar günü yerel saat ile 13:41’da meydana gelen, Van İli ve çevresinde büyük hasara neden olan (7.2) deprem sonrası GEA Arama Kurtarma Grubu operasyon ekip üyesi olarak YTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Görevlisi Mehmet Ünal ile birlikte bölgede kurtarma operasyonuna katılmak üzere çağrı aldık.
Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) tarafından arama kurtarma ve insani yardım gruplarını bölgeye ulaştırmak üzere kaldırdığı uçakla 52 kişilik GEA Arama Kurtarma Ekibi olarak bölgeye ulaşarak Alkanat caddesi üzerinde yer alan 5 katlı bir apartmanın pancake yıkım şeklindeki enkazında arama kurtarma çalışmalarına başladık. Çalışmalar 15 kişinin enkazdan canlı çıkarılması ve enkazda canlı olup olmadığına ilişkin teknik çalışmaların tamamlanması ile sona erdi. GEA Arama Kurtarma Grubu olarak sonraki aşamada insani yardım çalışmalarına destek vererek 30 Ekim 2011 tarihinde bölgeden ayrıldık.
ICOMOS-ICORP Uluslararası Anıtlar Sitler Konseyi Risklere Hazırlık Komitesi üyesi olarak gerçekleştirilen Kültür Mirası İlk Durum Tespit çalışmaları: Bölgedeki insani yardım çalışmalarına destek verilmesi sonrasında daha önce GEA – SAR ile yaptığımız anlaşma doğrultusunda, Türkiye Ulusal Bilimsel Komitesi Başkanı olduğum ICOMOS-ICORP (International Council on Monuments and Sites – International Committee on Risk Preparedness-Uluslararası Anıtlar Sitler Konseyi Riskeler hazırlık Komitesi) adına bölgede bulunan kültür mirası yapılarının ilk durum değerlendirmesini yapmak üzere sahada veri toplama çalışması yapıldı. YTÜ adına hasar tespiti çalışmaları yapmak üzere bölgeye gelen Yard. Doç. Dr. Deniz Güney’in tespitleri ile birleştirilerek “23 OCTOBER 2011 – TURKEY VAN-ERCIS EARTHQUAKE FIRST DAMAGE ASSESMENT FIELD REPORT” başlıklı rapor ortak hazırlanarak ICOMOS-ICORP uluslararası komitesine sunuldu (bu rapor 9 Kasım 2011 tarihinde bölgede meydana gelen ikinci deprem sonrasında güncellenerek uluslararası komite üyeleri ile paylaşılmıştır).
9 Kasım II. Van (Edremit) Depremi
GEA Arama Kurtarma Grubu üyesi olarak gerçekleştirilen arama kurtarma ve insani yardım çalışmaları: 9 Kasım 2011 tarihinde yerel saat ile 21.23’de meydana gelen 5.6 büyüklüğündeki ikinci deprem sonrasında GEA Arama Kurtarma Grubu Olarak aldığımız yardım çağrısı ile Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) tarafından kaldırılan uçak ile yeniden bölgeye ulaşılarak Van Bayram Otel’de arama kurtarma çalışmalarına başlandı. Çalışmalar, enkazda bulunan 1 kişinin canlı kurtarılması sonrasında tamamlandı.
ICOMOS-ICORP Uluslararası Anıtlar Sitler Konseyi Risklere Hazırlık Komitesi üyesi olarak gerçekleştirilen Kültür Mirası İlk Durum Tespit çalışmaları : GEA Arama Kurtarma Ekibi tarafından Bayram Otel’de gerçekleştirilen arama kurtarma çalışmalarının Van Müzesi’ne oldukça yakın olması nedeniyle arama kurtarma operasyonu sonrasında ICOMOS Türkiye - ICOMOS/ICORP üyesi sıfatıyla 11.11.2011 tarihinde dünyanın en büyük Urartu eserleri müzesi olarak bilinen Van Müzesi, Müze Müdürü Sayın Harun Küçükaydın ile birlikte müzenin ikinci depremden sonraki durumu gözlemlenmiştir. Bu gözlemler ICOMOS Türkiye Milli Komite toplantısında komite üyeleri ile paylaşılmış konuya ilişkin hazırlanan rapor ise Kültür Bakanlığı’na iletilmek üzere ICOMOS Türkiye Milli Komitesi’ne iletilmiştir. Ayrıca daha önce Yard.Doç.Dr. Deniz Güney ile birlikte hazırlanan rapor “23 OCTOBER 2011 9 November 2011– TURKEY VAN-ERCIS EARTHQUAKE FIRST DAMAGE ASSESMENT FIELD REPORT” başlığı ile güncellenerek ICOMOS-ICORP uluslararası komitesi ile paylaşılmıştır.
Bölgede gerçekleştirilen arama kurtarma çalışmalarının ikinci gününden itibaren YTÜ Rektörlüğü bizimle iletişime geçerek gelişmeleri takip etmiş ve bölgede yapılacak çalışmalara verilebilecek destekler hakkında da bilgi almıştır.
Yrd. Doç. Dr. Zeynep Gül ÜNAL
VAN Depreminden Sonra Gerçekleştirilen Teknik Geziler ve Van Çalışma Atölyesi Hakkında ;
23 Ekim 2011 yılında Van’da meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki depremden sonra, bir grup öğrenci ile 01-03 Kasım 2011 tarihleri arasında Van’a gidilerek teknik inceleme yapılmıştır. Bu Teknik inceleme sırasında Van Merkez, Van kalesi, Erciş ve Edremit İlçeleri ile Amik Kalesi civarında bulunan birçok yapı üzerine inceleme yapılmış, yapılan inceleme sonuçları, Van Valiliği ile paylaşılmıştır. Depremin ortaya çıkardığı hasarlar İçin şehir merkezi ve ilçelerde yapılan incelemelerin dışında, Van nüfusunun % 50’ sine yakın bir bölümünü içinde barındıran kırsal kesiminde de teknik inceleme gerçekleştirilmiştir. Kırsal yerleşmelerde yapılan incelemeler, kırsal yerleşmelerin yapılarındaki hasar düzeyinin şehirlerden daha fazla olduğunu, burada bulunan yapıların, günümüzün teknik koşul ve gerekçelerinden uzak yapıldığını göstermiştir. Gerçekleştirilen teknik geziden sonra, kırsal yerleşmelerin yapılarında oluşan hasar tablosu dikkate alınarak, kırsal yapıların rehabilitasyonu için “Hasarlı Yapıların İyileştirilmesi” dersi kapsamında bir araştırma çalışmasının başlatıp, kısa sürede sonuçlandırılmasına karar verilmiştir.
Bu çalışmanın içeriği hakkında Mimarlık Fakültesi yönetimi ile görüşerek 28 Kasım 2011 tarihinde Van Valiliği’nden çalışmanın başlatılması için resmi izin talep ettik. Van Valiliği, çalışmanın yapılmasını uygun gördükten sonra, “ Hasarlı Yapıların İyileştirilmesi” dersinin öğrencileri ile 03-04 Aralık 2011 tarihinde Van’a gidilerek pilot bölge olarak belirlenen köylerde hasar tespit çalışmalarının yanında, çalışmanın bilgi alt yapısını oluşturacak anket çalışması yaptık. Bölgede yapılan ön araştırmalardan sonra, sonuçların ortaya çıkması için çalışmalar hızla devam etmektedir.
Öğr. Gör. Ali Rıza PARSA